عرضه اولیه چیست ؟
4دقیقه
آنچه در این مقاله می‌خوانید [پنهان‌سازی]
📈 عرضه اولیه سهام در بورس چیست؟
عرضه اولیه سهام (IPO – Initial Public Offering) یکی از محبوب‌ترین و کم‌ریسک‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس محسوب می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران، اولین تجربه سودآور خود در بازار سرمایه را از طریق عرضه اولیه به دست می‌آورند. اما عرضه اولیه دقیقاً چیست؟ چرا این‌قدر طرفدار دارد؟ و چطور می‌شود آن را خرید؟
در این مطلب به طور کامل به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.
🔹 عرضه اولیه سهام یعنی چه؟
عرضه اولیه سهام به معنای فروش بخشی از سهام یک شرکت برای اولین بار به عموم مردم است. در واقع شرکت‌هایی که پیش از این فقط سهام‌داران خصوصی داشتند، با ورود به بورس تصمیم می‌گیرند بخشی از مالکیت خود را به سرمایه‌گذاران عادی واگذار کنند.
در زمان عرضه اولیه:
-
شرکت اطلاعات مالی و ارزش‌گذاری خود را به سازمان بورس ارائه می‌دهد.
-
پس از بررسی و تأیید، درصد مشخصی از سهام شرکت در بازار سرمایه عرضه می‌شود.
-
سرمایه‌گذاران می‌توانند با مبلغی معمولاً پایین، بخشی از سهام آن شرکت را خریداری کنند.
🟢 چرا عرضه اولیه همیشه محبوب است؟
علت محبوبیت عرضه اولیه در بورس ایران ساده است:
در بیشتر مواقع قیمت عرضه اولیه پایین‌تر از ارزش واقعی شرکت تعیین می‌شود. این یعنی احتمال رشد قیمت سهم در روزها و هفته‌های بعد از عرضه زیاد است.
مزایای خرید عرضه اولیه:
-
✅ ریسک پایین نسبت به سایر سرمایه‌گذاری‌ها
-
📊 بازدهی مثبت در اکثر عرضه‌های اولیه گذشته
-
💰 نیاز به سرمایه کم برای شروع
-
👌 مناسب برای افراد مبتدی و حرفه‌ای
⚠️ البته تضمینی وجود ندارد که همیشه سودآور باشد، اما تجربه نشان داده بیشتر عرضه‌های اولیه در ایران بازدهی مثبتی داشته‌اند.
📝 مراحل عرضه اولیه در بورس
برای اینکه بهتر درک کنید عرضه اولیه چگونه انجام می‌شود، مراحل آن را به ترتیب برایتان می‌نویسم:
-
ثبت و پذیرش شرکت در بورس یا فرابورس
-
ارزیابی و تعیین ارزش شرکت توسط کارشناسان و نهادهای مالی
-
تعیین بازه قیمتی و سهمیه هر فرد توسط سازمان بورس
-
انتشار اطلاعیه رسمی عرضه اولیه در سایت‌های رسمی (TSETMC و Codal)
-
ثبت سفارش خرید توسط سرمایه‌گذاران
-
تخصیص سهام به خریداران به نسبت مساوی
-
شروع معاملات سهم در روزهای بعد از عرضه
🛍 روش‌های خرید عرضه اولیه در بورس
برای خرید عرضه اولیه دو روش اصلی وجود دارد:
1. خرید دستی (روش بوک بیلدینگ Book Building)
روش بوک‌بیلدینگ از سال ۱۳۹۵ در بورس ایران رایج شد و در حال حاضر روش اصلی خرید عرضه اولیه است.
در این روش:
-
سازمان بورس بازه قیمتی و حداکثر تعداد سهام قابل خرید برای هر کد بورسی را اعلام می‌کند.
-
شما در بازه زمانی مشخص (مثلاً ۹ تا ۱۲ ظهر) وارد پنل کارگزاری خود می‌شوید و سفارش را ثبت می‌کنید.
-
پس از پایان زمان ثبت سفارش، سیستم به صورت خودکار بین همه متقاضیان سهام را تقسیم می‌کند.
📌 مثال:
اگر بازه قیمت ۲۵۰۰ تا ۲۶۰۰ ریال و سقف خرید ۱۰۰ سهم باشد، شما کافیست سفارش خرید ۱۰۰ سهم در قیمت ۲۶۰۰ ریال ثبت کنید. پس از تخصیص، معمولاً حدود همان ۱۰۰ سهم یا مقداری کمتر به شما تعلق می‌گیرد.
2. خرید خودکار عرضه اولیه (توصیه برای مبتدی‌ها)
بیشتر کارگزاری‌های معتبر (مانند مفید، آگاه، اقتصاد بیدار، مبین سرمایه و…) امکان فعال کردن خرید خودکار عرضه اولیه را دارند.
در این حالت:
-
فقط کافی است موجودی حساب کارگزاری خود را به اندازه مبلغ مورد نیاز شارژ کنید.
-
سیستم کارگزاری در زمان عرضه به طور خودکار سفارش را برای شما ثبت می‌کند.
-
پس از تخصیص، سهم به پرتفوی شما اضافه می‌شود و نیازی به اقدام دستی نیست.
🔸 این روش مناسب افرادی است که زمان کافی برای حضور در ساعت عرضه را ندارند یا به دنبال راحتی بیشتر هستند.
🏛 عرضه اولیه در بورس تهران و فرابورس
فرقی ندارد شرکت در بورس تهران عرضه شود یا فرابورس؛ فرایند خرید عرضه اولیه در هر دو یکسان است.
فقط اطلاعیه‌های مربوط به عرضه از طریق دو سایت رسمی زیر منتشر می‌شود:
-
📌 tsetmc.com (سایت مدیریت فناوری بورس تهران)
-
📌 codal.ir (سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران)
در این اطلاعیه‌ها اطلاعات زیر قابل مشاهده است:
-
نام شرکت و نماد معاملاتی
-
بازه قیمتی
-
تاریخ و ساعت عرضه
-
سقف تعداد سهم قابل خرید برای هر نفر
-
میزان سهام عرضه شده
⚠️ نکات مهم برای موفقیت در خرید عرضه اولیه
-
حتماً چند روز قبل از عرضه اولیه اطلاعیه رسمی را بررسی کنید.
-
حساب کارگزاری خود را به اندازه مبلغ مورد نیاز شارژ کنید.
-
در روش دستی، سفارش خود را در ساعات ابتدایی زمان عرضه ثبت کنید تا خطایی رخ ندهد.
-
سهم خریداری شده معمولاً تا چند روز قابل فروش نیست (اصطلاحاً قفل در صف خرید می‌ماند).
-
عرضه اولیه‌ها معمولاً به مرور زمان رشد می‌کنند؛ عجله در فروش نکنید.
-
برای بررسی وضعیت سهم بعد از عرضه می‌توانید از نمودارها و تابلوخوانی سایت TSETMC استفاده کنید.
💡 جمع‌بندی: عرضه اولیه فرصتی مناسب برای شروع سرمایه‌گذاری
عرضه اولیه سهام یکی از ساده‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌ها برای شروع سرمایه‌گذاری در بورس ایران است. این روش به دلیل ریسک پایین، سرمایه اولیه کم و احتمال سود بالا، میان سرمایه‌گذاران تازه‌کار و حرفه‌ای بسیار محبوب است.
📊 کافی است در یک کارگزاری ثبت‌نام کرده و کد بورسی فعال داشته باشید تا بتوانید در تمامی عرضه‌های اولیه شرکت کنید.
✅ اگر زمان کافی ندارید، خرید خودکار عرضه اولیه بهترین گزینه برای شماست.
