آنچه در این مقاله میخوانید [پنهانسازی]
بنیانگذاران، تاریخچه و تیم پشت Starknet
معرفی Starknet : شرکت StarkWare Industries خالق و توسعهدهنده Starknet است.مؤسسان StarkWare عبارتاند از: Eli Ben-Sasson، Uri Kolodny، Michael Riabzev، Alessandro ChiesaStarkWare پیش از Starknet، پروژهای به نام StarkEx ارائه کرده بود که به شرکتها و پروتکلها امکان میداد از مزایای فناوری STARK استفاده کنند (مثلاً پروژههایی مانند Immutable X یا برخی صرافیها).
راهاندازی رسمی Starknet به شکل permissionless (بدون نیاز به مجوز مرکزی) در نوامبر ۲۰۲۱ انجام شد.در طول زمان ( معرفی Starknet ) ، تیم بهبودهایی در پروتکل، مدل توکن، و ساختار حکمرانی پیشنهاد داده و اجرا کرده است تا پروژه را به سمت غیرمتمرکزتر شدن و مشارکت جامعه ببرد.
کاربرد، توکنومیکس و مکانیسمها
توکن STRK به عنوان توکن بومی شبکه Starknet تعریف شده و چند نقش کلیدی دارد:1. پرداخت کارمزد تراکنشها
کاربران میتوانند کارمزدها را با STRK پرداخت کنند (در برخی نسخهها) واین به انعطافپذیری پرداخت کارمزد کمک میکند.2. حکمرانی (Governance)
دارندگان STRK حق رأی دادن به پیشنهادات پروتکل را دارند و میتوانند در تصمیمگیریهای مهم مشارکت کنند.3. استیکینگ / شرکت در امنیت شبکه
یکی از مراحل انتقال Starknet به مدل اثبات سهام (PoS)استفاده از STRK برای استیکینگ است. کاربران میتوانند بهعنوان اعتبارسنج (validator) یا با واگذاری (delegate) سهم در امنیت شبکه شرکت کنند.4. واگذاری کارکردهای حیاتی شبکه
STRK ممکن است برای خدماتی مثل ترتیبدهی تراکنشها (sequencing)، تأیید اثباتها (proving) و تأمین دسترسی داده (data availability) استفاده شود، در نسخههای بعدی شبکه.
عرضه و توکنومیکس شبکه starknet
عرضه کل STRK برابر با ۱۰ میلیارد (10,000,000,000) توکن است.
عرضه در گردش فعلی حدود ۳.5 تا ۴ میلیارد توکن است (بخشی از کل
عرضه هنوز آزاد نشده).
برای توزیع توکن، تیم پروژه متعهد شده که آزادسازی توکنهایی که به تیم و مشارکتکنندگان تعلق دارد با زمانبندی معقول انجام شود. در گذشته، یکی از چالشها مسأله آزادسازی سریع توکن تیم و فشاری که بر قیمت وارد میکند بوده است.
در فوریه ۲۰۲4، تیم StarkWare اعلام کرد که کاهش قابل توجهی در میزان توکنهایی که برای تیم آزاد میشود، ایجاد خواهد کرد تا نگرانی جامعه را برطرف کند و اعتماد بیشتری ایجاد گردد.
مزایا و نقاط قوت شبکه starknet

شبکه starknet
1. مقیاسپذیری بالا با حفظ امنیت اتریوم
استفاده از zk-STARK برای تأیید تراکنشها بدون نیاز به اعتماد مستقیم و بدون کاهش امنیت اتریوم.
2. رفع مشکل هزینهها و شلوغی در اتریوم
با پردازش دستهای تراکنشها و اثبات آنها، بار تراکنشها از اتریوم کاسته میشود و کارمزدها پایینتر میآیند.
3. ارائه قابلیت حسابهای هوشمند (Native Account Abstraction)
امکان شخصیسازی رفتار حسابها (مثلاً امضاهای چندگانه، الگ
وهای امنیتی متنوع) را میدهد.
4. حرکت به سمت تمرکززدایی و حاکمیت جامعهمحور
با افزودن قابلیت استیکینگ و مشارکت جامعه در تصمیمگیریها، پروژه به سمت یک ساختار کمتر متمرکز حرکت میکند.
5. نوآوری در بازار کارمزدها و مدلهای جدید تسویه
ارتقاء به مدل جدید کارمزد مشابه EIP-1559 با تنظیم پویا، مدل جایگزین توکن برای پرداخت کارمزدها و امکان جایگزینی تراکنشها با کارمزد بالاتر.
میتوانید در مورد پروژه ENS این مقاله را بخوانید
معرفی Starknet : چالشها و ریسکهای شبکه starknet
1. پایداری اجرای فنی و ثبات شبکه (معرفی Starknet )
در نسخههای اخیر، برخی اشکالات فنی، هماهنگسازی نودها، و تنظیمات جدید باعث وقفههایی شده است.
برای مثال، در ارتقاء Grinta (v0.14.0) شبکه با مشکل مواجه شد و بلاکها بازسازی شدند و برخی تراکنشها نیاز به ارسال مجدد داشتند.
2. آزادسازی توکن تیم و فشار فروش
تخصیص زیاد به تیم و مشارکتکنندگان با آزادسازی سریع میتواند به فشار فروش منجر شود، که بر قیمت تأثیر منفی خواهد داشت. این موضوع یکی از نقدهای جدی به پروژه بوده است.
3. رقابت در حوزه راهحلهای لایه دوم و zk-rollup ها
پروژههای متعددی با فناوری zk و لایه دوم در حال رقابتاند (مثل zkSync، Scroll، Polygon zk، Arbitrum Nova و غیره). Starknet باید مزیت فنی و جذب توسعهدهندهها را حفظ کند.
4. چالش در پذیرش STRK برای کارمزدها
در حال حاضر اتریوم (ETH) هنوز به عنوان گزینه پرداخت کارمزد استفاده میشود؛ انتقال به STRK بهعنوان گزینه اصلی ممکن است زمانبر و پیچیده باشد.
5. وابستگی به اکوسیستم اتریوم
اگر اتریوم دچار مشکلات مقیاس یا تغییرات بنیادین شود، Starknet نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
وضعیت فعلی STRK و تحلیل بازار
قیمت فعلی شبکه starknet تقریباً ۰.۱۴ دلار است.
عرضه در گردش حدود ۳.۵ تا ۴ میلیارد توکن است.
رتبه بازار STRK معمولاً در میان ۱۰۰ تا ۱۳۰ ارز دیجیتال قرار دارد.
ارزش بازار آن بر اساس اطلاعات سایتها تقریباً چند صد میلیون دلار است.
در اوج تاریخی، STRK به سطوح بسیار بالاتری رسید (بسته به بازار)؛ اما اکنون با کاهش نسبت به اوجها روبهرو است.
پیشبینی آینده و سناریوهای ممکن
با توجه به توانایی فنی، رقابت بازار، و تغییرات اکوسیستم، چند سناریو برای آینده STRK قابل تصور است:
سناریو محدوده قیمتی ممکن شرایط لازم
سناریو محتاطانه / محافظهکارانه $0.2 تا $0.5 رشد تدریجی پذیرش، بهبود پایداری شبکه، کنترل آزادسازی توکنها
سناریو رشد متوسط $0.5 تا $1.5 جذب گسترده توسعهدهندهها، استفاده زیاد در پروژههای DeFi و dApp، اعتماد بازار
سناریو صعودی شدید $1.5 تا چند دلار سلطه بر بازار zk-L2، تبدیل شدن به پلتفرم انتخابی برای پروژههای بزرگ، کاربرد گسترده STRK برای کارمزدها و استیکینگ
اگر Starknet بتواند با پایداری فنی خود را اثبات کند، پذیرش فراگیر در اکوسیستم اتریوم را جلب کند و توکنومیکس را بهگونهای مدیریت کند که فشار نزولی تولید نکند، امکان رشد چشمگیر STRK وجود خواهد داشت.
کاربران و کاربردهای واقعی STRK / Starknet
معرفی Starknet : توسعهدهندگان dApp و پروژههای DeFi: کسانی که میخواهند برنامههای غیرمتمرکز خود را با هزینه پایینتر روی Starknet اجرا کنند
کاربران عادی رمزارزها: برای ارسال، مبادله و استفاده روزانه از dAppها با هزینه کمتر
هولدرها و شرکتکنندگان در حکمرانی: کسانی که STRK دارند و میخواهند در تصمیمات آینده شبکه مشارکت کنند
اعتبارسنجها و واگذارندگان (Validators & Delegators): کسانی که تمایل دارند در امنیت و اجماع شبکه شرکت کنند
پروژههای بزرگ و تیمهای فناوری: استفاده از Starknet به عنوان زیرساخت لایه دومی برای افزایش عملکرد و کاهش هزینهها
جمعبندی
Starknet با فناوری zk-STARK، مدل حسابهای هوشمند، و حرکت به سمت استیکینگ و حکمرانی جامعهمحور، یکی از پروژههای برجسته در فضای لایه دوم اتریوم است. مزایای فنی و اهداف بلندمدت آن جذاباند، اما چالشهای فنی، رقابتی و توکنومیکس نیز جدیاند.